Skip to content

Commit

Permalink
update for sync with English docs
Browse files Browse the repository at this point in the history
  • Loading branch information
@nilgun
nilgun committed Oct 29, 2024
1 parent 000e19c commit e2ed92a
Show file tree
Hide file tree
Showing 15 changed files with 502 additions and 469 deletions.
86 changes: 45 additions & 41 deletions chapters/intro.xml
View file
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,14 +1,17 @@
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!-- EN-Revision: 2d0ae2133ccc5365c31ac675c88cda06b4877e22 Maintainer: nilgun Status: ready -->
<!-- EN-Revision: 77f5f3b3a8bbe1ad7727201c7603d1419dd7840f Maintainer: nilgun Status: ready -->
<!-- CREDITS: tpug -->
<chapter xml:id="introduction" xmlns="http://docbook.org/ns/docbook" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink">
<title>Giriş</title>
<info>
<titleabbrev>Giriş</titleabbrev>
<title>PHP nedir ve ne yapabilir?</title>
</info>

<section xml:id="intro-whatis">
<section xml:id="intro-whatis" annotations="chunk:false">
<title>PHP nedir?</title>
<para>
<acronym>PHP</acronym> (açılımı <literal>PHP: Hypertext
Preprocessor</literal>) geniş bir kitle tarafından kullanılan, özellikle
<acronym>PHP</acronym> (açılımı <emphasis>PHP: Hypertext
Preprocessor</emphasis>) geniş bir kitle tarafından kullanılan, özellikle
sanal yöreler üzerinde geliştirme için tasarlanmış HTML içine gömülebilen
bir betik dilidir.
</para>
Expand Down Expand Up @@ -39,13 +42,13 @@
</para>
<para>
Bir PHP betiğinin Perl ya da C gibi dillerden ne kadar farklı bir yapıda
olduğuna dikkat edin. HTML kodu oluşturmak için bir sürü kod
yazacağınıza, istediğiniz işi yapan bir PHP kodu yazıp onu HTML kodunun
içine gömüyorsunuz (bu örnekte, yapılan iş ekrana yazı yazmak). PHP kodu
olduğuna dikkat edilmelidir. HTML kodu oluşturmak için bir sürü kod
yazmak yerine, istenen işi yapan bir PHP kodu yazılır ve HTML kodunun
içine gömülür (bu örnekte, yapılan iş ekrana yazı yazmak). PHP kodu
<link linkend="language.basic-syntax.phpmode"><code>&lt;?php</code> ve
<code>?&gt;</code> özel başlangıç ve bitiş etiketleri</link> arasına
yazılır. Bu etiketler "PHP kipine" rahatlıkla girip çıkabilmenizi
sağlarlar.
yazılır. Bu etiketler "PHP kipine" rahatlıkla girip çıkabilmeyi
sağlar.
</para>
<para>
PHP&apos;yi Javascript gibi kullanıcı tarafında çalışan dillerden ayıran,
Expand All @@ -55,33 +58,33 @@
görebileceklerdir. Dilerseniz HTTP sunucunuzu bütün HTML dosyalarınızı
PHP dosyası olarak görüp işleyecek hale bile getirebilirsiniz. Buna
rağmen kullanıcılar sizin gerçekte sunucu taraflı bir uygulama
kullandığınızı fark edemeyebilirler.
kullandığınızı fark edemeyebilir.
</para>
<para>
PHP kullanmanın en güzel yanlarından biri, yeni kullanıcılar için
öğreniminin oldukça kolay olması ve aynı zamanda profesyonel kullanıcılar
için ileri seviyede özellikler içermesidir. PHP&apos;nin uzun özellikler
listesini okumaktan korkmayın. Kısa sürede PHP ile programlamaya
başlayabilir ve birkaç saat içersinde basit programlar yazmaya
başlayabilirsiniz.
için ileri seviyede özellikler içermesidir. PHP&apos;nin özellikler
listesi uzun da olsa okunmalıdır. Kısa sürede PHP ile programlamaya
başlanabilir ve birkaç saat içersinde basit programlar yazmaya
başlanabilir.
</para>
<para>
PHP&apos;nin gelişimi sunucu-taraflı programlamaya odaklanmışsa da, çok
daha fazlasını yapmanıza olanak tanıyan araçlara da sahiptir. <link
daha fazlasının yapılmasına olanak tanıyan araçlara da sahiptir. <link
linkend="intro-whatcando">PHP neler yapabilir?</link> bölümünde bu
araçlar hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz. Eğer yalnızca site
programlama ile ilgileniyorsanız, <link linkend="tutorial">Basit bir
eğitmen</link> bölümünden devam edebilirsiniz.
araçlar hakkında daha fazla bilgiye ulaşılabilir. Eğer yalnızca site
programlaması yapılacaksa, <link linkend="tutorial">Basit bir
eğitmen</link> bölümünden devam edilebilir.
</para>
</section>

<section xml:id="intro-whatcando">
<section xml:id="intro-whatcando" annotations="chunk:false">
<title>PHP neler yapabilir?</title>
<para>
Her şeyi. PHP temel olarak sunucu-taraflı programlamaya odaklanmıştır,
bu nedenle CGI uygulamalarının yaptığı her şeyi, örneğin formdan veri
bu nedenle CGI uygulamalarının yaptığı her şey, örneğin formdan veri
toplama, dinamik sayfa içeriği oluşturma, ya da çerez alıp gönderme gibi
işlemleri yapabilirsiniz. Ancak PHP bunlardan çok daha fazlasını
işlemler yapılabilir. Ancak PHP bunlardan çok daha fazlasını
yapabilecek yetenektedir.
</para>
<para>
Expand All @@ -90,24 +93,25 @@
<listitem>
<simpara>
Sunucu-taraflı programlama. Bu PHP için en geleneksel ve en temel
olan alandır. Sunucu-taraflı programlama için üç şeye sahip olmanız
olan alandır. Sunucu-taraflı programlama için üç şey
gerekir: PHP çözümleyici (CGI ya da sunucu modülü), bir HTTP sunucusu
ve bir tarayıcı. PHP programlamada deneyimliyseniz tüm bunları
evinizdeki makinede çalıştırabilirsiniz. <link
ve bir tarayıcı. PHP programlamada deneyimli olanlar tüm bunları
evindeki makinede çalıştırabilir. <link
linkend="install">Yapılandırma ve Kurulum</link> bölümünden bununla
ilgili daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
ilgili daha fazla bilgiye ulaşılabilir.
</simpara>
</listitem>
<listitem>
<simpara>
Komut satırı uygulamaları. Bir PHP uygulamasını komut satırından
hiçbir sunucu ya da tarayıcı uygulama kullanmadan
çalıştırabilirsiniz. Burada tek ihtiyacınız olan PHP çözümleyicidir.
Bu tür kullanım cron üzerinden (Windows eşdeğeri görev yöneticisi)
düzenli çalıştırılan işlemler ya da basit metin işleme görevleri için
idealdir. <link linkend="features.commandline">PHP&apos;nin komut
Komut satırı uygulamaları. Bir PHP uygulaması komut satırından
hiçbir sunucu ya da tarayıcı uygulaması kullanmadan
çalıştırılabilir. Burada tek gereksinim PHP çözümleyicidir.
Bu tür kullanım <command>cron</command> üzerinden (Windows eşdeğeri
görev yöneticisi) düzenli çalıştırılan işlemler ya da basit metin
işleme görevleri için idealdir.
<link linkend="features.commandline">PHP&apos;nin komut
satırında kullanımı</link> bölümünde daha ayrıntılı bilgiye
ulaşabilirsiniz.
ulaşılabilir.
</simpara>
</listitem>
</itemizedlist>
Expand All @@ -117,16 +121,16 @@
Solaris, OpenBSD vb.), Microsoft Windows, MacOS, RISC OS dahil olmak
üzere çok çeşitli platformlarda <link linkend="install">çalışabilir</link>.
PHP benzer biçimde bugün yaygın biçimde kullanılan HTTP sunucularının büyük
kısmını destekler. Bunlara Apache, IIS ve daha birçok sunucuyu örnek
gösterebiliriz. Bunlara FastCGI PHP çalıştırılabilirini kullanan lighttpd
kısmını destekler. Bunlara Apache, IIS ve daha birçok sunucu örnek
gösterilebilir. Bunlara FastCGI PHP çalıştırılabilirini kullanan lighttpd
ve nginx gibi sunucular da dahildir. PHP modül olarak kullanılabildiği gibi
bir CGI işleyici olarak da çalıştırılabilir.
</para>
<para>
Sonuç olarak, PHP ile işletim sistemi ve HTTP sunucusu seçme özgürlüğüne
sahipsiniz. Dahası, hangi programlama yöntemini kullanacağınıza, işlevsel
yaklaşımı mı yoksa nesne yönelimli yaklaşımı mı yoksa her ikisini birden
mi kullanacağınıza kendiniz karar verebilirsiniz.
Sonuç olarak, PHP ile işletim sistemi ve HTTP sunucusu seçme özgürlüğü
gelir. Dahası, hangi programlama yönteminin kullanılacağına, işlevsel
yaklaşımın mı yoksa nesne yönelimli yaklaşımın mı yoksa her ikisinin birden
mi kullanılacağına bile karar verilebilir.
</para>
<para>
PHP'nin yetenekleri yalnızca HTML çıktı üretmekle sınırlı değildir.
Expand Down Expand Up @@ -181,12 +185,12 @@
<link linkend="install.pecl.intro">PECL</link> eklentileri de mevcuttur.
</para>
<para>
Sizin de görebildiğiniz gibi bu sayfa PHP&apos;nin sunabileceği bütün
Görüldüğü üzere bu sayfa PHP&apos;nin sunabileceği bütün
özellikleri ve faydaları anlatabilmek için yeterli değil. <link
linkend="install">Yapılandırma ve Kurulum</link> bölümünde ve <link
linkend="funcref">İşlev başvuru kılavuzu</link>nda listelenen
eklentilerin başlangıç bölümlerindeki açıklamalardan her bir eklenti için
daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
daha fazla bilgiye ulaşılabilir.
</para>
</section>

Expand Down
59 changes: 38 additions & 21 deletions chapters/tutorial.xml
View file
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,32 +1,32 @@
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!-- EN-Revision: 8859c8b96cd9e80652813f7bcf561432a5e9f934 Maintainer: tpug Status: ready -->
<!-- EN-Revision: 1fd637525fd3bbaec04f6fff80eeb33fce880b10 Maintainer: tpug Status: ready -->
<chapter xml:id="tutorial" xmlns="http://docbook.org/ns/docbook" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink">
<title>Basit bir eğitmen</title>

<para>
Bu bölümde PHP ile ilgili en temel bilgilerdan bahsedilecek,
kısa ve basit bir eğitmenden yararlanılacaktır. Bu eğitmen yalnızca PHP ile
etkileşimli site sayfaları geliştirmeyi ele alır, ancak PHP'nin yeteneği
yalnızca site sayfaları oluşturmakla sınırlı değildir. Daha fazla bilgi için
<link linkend="intro-whatcando">PHP'nin yapabildikleri</link> bölümü
incelenebilir.
Bu bölümde PHP ile ilgili en temel bilgilerdan bahsedilecek,
kısa ve basit bir eğitmenden yararlanılacaktır. Bu eğitmen yalnızca PHP ile
etkileşimli site sayfaları geliştirmeyi ele alır, ancak PHP'nin yeteneği
yalnızca site sayfaları oluşturmakla sınırlı değildir. Daha fazla bilgi için
<link linkend="intro-whatcando">PHP'nin yapabildikleri</link> bölümü
incelenebilir.
</para>
<para>
PHP tarafından etkinleştirilen site sayfaları normal HTML sayfaları
gibidir ve bu sayfaları normal HTML sayfaları için kullanılan
yöntemlerle oluşturulabilir ve düzenlenebilir.
PHP tarafından etkinleştirilen site sayfaları normal HTML sayfaları
gibidir ve bu sayfaları normal HTML sayfaları için kullanılan
yöntemlerle oluşturulabilir ve düzenlenebilir.
</para>

<section xml:id="tutorial.requirements">
<title>Neye ihtiyaç var?</title>
<para>
Bu eğitmen süresince HTTP sunucusunda PHP desteğinin etkinleştirilmiş
olduğu ve tüm <filename>.php</filename> uzantılı dosyaların PHP
olduğu ve tüm <filename class="extension">.php</filename> uzantılı dosyaların PHP
tarafından yorumlandığı varsayılacaktır. Çoğu sunucuda, bu uzantı PHP
dosyaları için öntanımlı dosya uzantısıdır, ancak emin olmak için
sunucunun yöneticisinden doğru bilgi edinilebilir. Kullanılan sunucu
PHP'yi destekliyorsa, başka hiçbir şeye ihtiyaç yok demektir.
Yalnızca <filename>.php</filename> uzantılı dosyaları oluşturup
Yalnızca <filename class="extension">.php</filename> uzantılı dosyaları oluşturup
sunucunun belge dizinlerine koymak, sunucunun bu dosyayı otomatik
olarak işleme koyması için yeterli olacaktır. Herhangi
bir şeyi derlemek ya da fazladan bir araç kurulumu yapmak
Expand Down Expand Up @@ -76,6 +76,30 @@
<title>- İlk PHP betiği: <filename>merhaba.php</filename></title>
<programlisting role="php">
<![CDATA[
<?php
echo "Merhaba Dünya";
?>
]]>
</programlisting>
<simpara>
Tarayıcı kullanılarak HTTP sunucusunun adresine erişilebilir, bunun için
sunucu alan adının sonuna <literal>/merhaba.php</literal> eklemek
yeterli olacaktır. Yerel olarak geliştirme yaparken bu URL
<literal>http://localhost/merhaba.php</literal> veya
<literal>http://127.0.0.1/merhaba.php</literal> ya da
<literal>http://[::1]/merhaba.php</literal> gibi bir şey olacaktır,
ancak bu HTTP sunucusunun yapılandırma ayarlarına bağlıdır.
</simpara>
<simpara>
PHP normal bir HTML sayfasına gömülebilir. Bu, HTML belgesinin içine
aşağıdaki örnekte gösterildiği gibi PHP ifadelerinin yazılabileceği
anlamına gelir:
</simpara>
<programlisting role="php">
<![CDATA[
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<title>PHP Denemesi</title>
Expand All @@ -87,15 +111,8 @@
]]>
</programlisting>
<simpara>
Tarayıcıyı kullanarak HTTP sunucusunun adresine erişilebilir, bunun için
sunucu alan adının sonuna <literal>/merhaba.php</literal> eklemek
yeterli olacaktır. Yerel olarak geliştirme yaparken bu URL
<literal>http://localhost/merhaba.php</literal> veya
<literal>http://127.0.0.1/merhaba.php</literal> ya da
<literal>http://[::1]/merhaba.php</literal> gibi bir şey olacaktır,
ancak bu HTTP sunucusunun yapılandırma ayarlarına bağlıdır. Eğer her şey
düzgün yapılandırılmışsa, bu dosya PHP tarafından işlenecek ve aşağıdaki
çıktı tarayıcıya gönderilecektir:
Eğer her şey düzgün yapılandırılmışsa, bu dosya PHP tarafından işlenecek
ve tarayıcıya aşağıdaki çıktı gönderilecektir:
</simpara>
<screen role="html">
<![CDATA[
Expand Down
Loading

0 comments on commit e2ed92a

Please sign in to comment.