From ed5ce0889d9a7ae6f876aee5af645d3a72ba1c33 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Mateusz Sienkan Date: Mon, 13 Aug 2018 08:55:02 +0200 Subject: [PATCH 1/2] Add template pl.html --- pl.html | 1710 ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ translations.txt | 1 + 2 files changed, 1711 insertions(+) create mode 100644 pl.html diff --git a/pl.html b/pl.html new file mode 100644 index 0000000..3307d30 --- /dev/null +++ b/pl.html @@ -0,0 +1,1710 @@ + + + + + + + + The Wisdom and/or Madness of Crowds + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
+ + +
+
+
+ + +
+
+
+ + + + + + + + + + +
+ + + + + +
+ +
+ + +
+
loading...
+
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
+ the +
+ WISDOM + and/or + MADNESS +
+ of +
+ CROWDS +
+ +
+ + playing time: 30 min • by nicky case, april 2018 + + +
+ + + + + + + + + loading... + + + + let's play!
+ + + + + + + +

+ + Sir Isaac Newton was pretty sure he was a +
+ smart cookie. I mean, after inventing calculus and +
+ a theory of gravity, he should be clever enough to do +
+ some financial investing, right? Anyway, long story short, he +
+ lost $4,600,000 (in today's dollars) in the nationwide +
+ speculation frenzy known as the South Sea Bubble of 1720. + +

+ + As Mr. Newton later said: “I can calculate the motion of +
+ heavenly bodies, but not the madness of people.” + + yeah sucks for him
+ + + + + +
+ + Of course, that's not the only +
+ time markets, institutions, or entire +
+ democracies went haywire — the madness of +
+ crowds. And yet, just when you lose hope in humanity, +
+ you see citizens coordinating to rescue each other in +
+ hurricanes, communities creating solutions to problems, +
+ people fighting for a better world — the wisdom of crowds! + +
+ + But why do some crowds turn to madness, or wisdom? No theory +
+ can explain everything, but I think a new field of study, +
+ network science, can guide us! And its core idea is this: to +
+ understand crowds, we should look not at the individual +
+ people, but at... + + ...their connections.
+ + + + + + + Let's draw a network! + Each connection represents a friendship between two people: + + + + draw to connect + + + + scratch to   disconnect + + + + + when you're done doodling and playing around, + let's continue
+ + + + + + Now, social connections are for more than just making pretty pictures. + People look to their social connections to understand their world. + For example, people look to their peers to + find out what % of their friends (not counting themselves) are, + say, binge-drinkers. + + + + + Draw/erase connections, and see what happens!
+ + + + cool, got it + + + + However, networks can fool people. + Just like how the earth seems flat because we're on it, + people may get wrong ideas about society because they're in it. + + + +
+ optional extra bonus notes! ↑ +
+
+ ↓ links and references +
+ + + + + + +
+ + For example, a 1991 study showed that + “virtually all [college] students reported that their friends drank more than they did.” + But that seems impossible! + How can that be? + Well, you're about to invent the answer yourself, by drawing a network. + It's time to... + + FOOL EVERYONE
+ + + + + + PUZZLE TIME! +
+ Fool everyone into thinking + the majority of their friends (50% threshold) are binge-drinkers + (even though binge-drinkers are outnumbered 2-to-1!) + + + + FOOLED: + + + out of 9 people + + + Congrats! You manipulated a group of students into believing + in the prevalance of an incredibly unhealthy social norm! Good going! + ...uh. thanks? + + + + + What you just created is called The Majority Illusion, + which also explains why people think their political views are consensus, + or why extremism seems more common than it actually is. + Madness. + + + + But people don't just passively observe others' ideas and behaviors, + they actively copy them. + So now, let's look at something network scientists call... + + “Contagions!”
+ + + + + + + + Let's put aside the "threshold" thing for now. + Below: we have a person with some information. + Some misinformation. "Fake news", as the cool kids say. + And every day, that person spreads the rumor, like a virus, to their friends. + And they spread it to their friends. And so on. +
+ + Start the simulation!
+ (p.s: you can't draw while the sim's running) + + + + + Note: despite the negative name, "contagions" can be good or bad (or neutral or ambiguous). + There's strong statistical evidence that + smoking, health, happiness, voting patterns, and cooperation levels + are all "contagious" -- + and even some evidence that suicides and mass shootings are, too. + + + + well that's depressing
+ + + + Indeed it is. + Anyway, PUZZLE TIME! +
+ Draw a network & run the simulation, + so that everyone gets infected with the "contagion". +
+ (new rule: you can't cut the thick connections) + + + + fan-flipping-tastic
+ + + + This madness-spreading is called an "information cascade". + Mr. Newton fell for such a cascade in 1720. + The world's financial institutions fell for such a cascade in 2008. +

+ However: this simulation is wrong. + Most ideas don't spread like viruses. + For many beliefs and behaviors, you need to be "exposed" to the contagion more than just once + in order to be "infected". + So, network scientists have come up with a new, better way to + describe how ideas/behaviors spread, and they call it... + “Complex Contagions!”
+ + + + + + + Let's bring back "thresholds" and the binge-drinking example! + When you played with this the first time, people didn't change their behavior. + +

+ + Now, let's simulate what happens if people start drinking + when 50%+ of their friends do! + Before you start the sim, ask yourself what you think should happen. + +

+ + Now, run the sim, and see what actually happens!
+ + + + + + + Unlike our earlier "fake news" contagion, + this contagion does not spread to everyone! + The first few people get "infected", because although they're only exposed to one + binge-drinker, that binge-drinker is 50% of their friends. (yeah, they're lonely) + In contrast, the person near the end of the chain did not get "infected", + because while they were exposed to a binge-drinking friend, + they did not pass the 50%+ threshold. + +
+ + The relative % of "infected" friends matters. + That's the difference between the complex contagion theory, + and our naive it-spreads-like-a-virus simple contagion theory. + (you could say "simple contagions" are just contagions with a "more than 0%" infection threshold) + +
+ + However, contagions aren't necessarily bad — + so enough about crowd madness, what about... + ...crowd wisdom? + + + + + + + Here, we have a person who volunteers to... I don't know, + rescue people in hurricanes, or tutor underprivileged kids in their local community, or something cool like that. + Point is, it's a "good" complex contagion. + This time, though, let's say the threshold is only 25% — + people are willing to volunteer, but only if 25% or more of their friends do so, too. + Hey, goodwill needs a bit of social encouragement. + +

+ + ← Get everyone "infected" with the good vibes! + + + + + + + NOTE: Volunteering is just one of many complex contagions! + Others include: voter turnout, lifestyle habits, + challenging your beliefs, + taking time to understand an issue deeply — anything + that needs more than one "exposure". + Complex contagions aren't necessarily wise, + but being wise is a complex contagion. + +
+ + (So what's a real-life simple contagion? + Usually bits of trivia, like, "the possum has 13 nipples") + + + + Now, to really show the power and weirdness of complex contagions, let's revisit... + + ...an earlier puzzle
+ + + + + + Remember this? This time, with a complex contagion , it'll be a bit tougher... +
+ Try to "infect" everyone with complex wisdom!
+ + + + (feel free to just hit 'start' and try as many solutions as you want) + + + + HOT DANG
+ + + + Now, you may think that you just need to keep adding connections to spread any contagion, + "complex" or "simple", good or bad, wise or mad. + But is that really so? Well, let's revisit... + + + ...another earlier puzzle
+ + + + If you hit "start" below, the complex contagion will just spread to everyone. + No surprise there. + But now, let's do the opposite of everything we've done before: + draw a network to prevent the contagion from spreading to everyone!
+ + + + You see? + While more connections will always help the spread of simple ideas, + more connections can hurt the spread of complex ideas! + (makes you wonder about the internet, hm?) + And this isn't just a theoretical problem. This can be a matter of life... + + + + ...or death.
+ + + + + The people at NASA were smart cookies. + I mean, they'd used Newton's theories to get us to the moon. + Anyway, long story short, in 1986, + despite warnings from the engineers, + they launched the Challenger, + which blew up and killed 7 people. + The immediate cause: + it was too cold that morning. + +
+ + The less immediate cause: the managers ignored the engineers' warnings. + Why? Because of groupthink. + When a group is too closely knit, (as they tend to be at the top of institutions) + they become resistant to complex ideas that challenge their beliefs or ego. + +
+ + So, that's how institutions can fall to crowd madness. + But how can we "design" for crowd wisdom? + In short, two words: + + Bonding & Bridging
+ + + + + + + ← Too few connections, and an idea can't spread. +
+ Too many connections, and you get groupthink.
+ + + + + Draw a group that hits the sweet spot: + just connected enough to spread a complex idea! +
+ + + + + Simple enough! + The number of connections within a group is called bonding social capital. + But what about the connections... + ...between groups? + + + + As you may have already guessed, + the number of connections between groups is called + bridging social capital. + This is important, because it helps groups break out of their insular echo chambers! +
+ Build a bridge, to "infect" everyone with complex wisdom: + + + + Like bonding, there's a sweet spot for bridging, too. + (extra challenge: try drawing a bridge so thick that the complex contagion + can't pass through it!) + Now that we know how to "design" connections within and between groups, let's... + ...do BOTH at the same time! + + + + + FINAL PUZZLE! +
+ Draw connections within groups (bonding) and between groups (bridging) + to spread wisdom to the whole crowd: + + + + + Congrats, you've just drawn a very special kind of network! + Networks with the right mix of bonding and bridging + are profoundly important, and they're called... + “Small World Networks”
+ + + + + "Unity without uniformity". "Diversity without division". "E Pluribus Unum: out of many, one". +
+ No matter how it's phrased, + people across times and cultures often arrive at the same piece of wisdom: + + a healthy society needs a sweet spot of bonds within groups + and bridges between groups. + + That is: + + + + Not this... +
+ (because ideas can't spread) + + + nor this... +
+ (because you'll get groupthink) + + + ...but THIS: + + + + Network scientists now have a mathematical definition for this ancient wisdom: + the small world network. + This optimal mix of bonding+bridging describes how + our neurons are connected, + fosters collective creativity + and problem-solving, + and even once helped US President John F. Kennedy (barely) avoid nuclear war! + So, yeah, small worlds are a big deal. + + + + ok, let's wrap this up...
+ + + + + + (pst... wanna know a secret?) + + + + Contagion: + + + simple + + + complex + + + The Contagion's Color: + + + Select a tool... + + + + Draw Network + + + Add Person + + + Add "Infected" + + + Drag Person + + + Delete Person + + + CLEAR IT ALL + + + + (...or, use keyboard shortcuts!) + + + + [1]: Add Person     [2]: Add "Infected" +
+ [Space]: Drag     [Backspace]: Delete + + + + + + +
+ IN CONCLUSION: it's all about... +
+
+ Contagions & Connections +
+ +
+ Contagions: + Like how neurons pass signals in a brain, + people pass beliefs & behaviors in a society. + Not only do we influence our friends, + we also influence our friends' friends, and even our friends' friends' friends! + (“be the change you wanna see in the world” etc etc) + But, like neurons, it's not just signals that matter, it's also... +
+ +
+ Connections: + Too few connections and complex ideas can't spread. + Too many connections and complex ideas get crushed by groupthink. + The trick is to build a small world network, the optimal mix of + bonding and bridging: e pluribus unum. +
+ +
+ (wanna make your own simulations? + check out Sandbox Mode, by clicking the (★) button below!) +
+ +
+ So, what about our question from the very beginning? + Why do some crowds turn to... +
+
+ ...wisdom and/or madness? +
+ + + + + + +
+ + From Newton to NASA to +
+ network science, we've covered a lot here +
+ today. Long story short, the madness of crowds +
+ is not necessarily due to the individual people, but due +
+ to how we're trapped in a network's sticky web. + +
+ + That does NOT mean abandoning personal responsibility, for +
+ we're also the weavers of that web. So, improve your contagions: +
+ be skeptical of ideas that flatter you, spend time understanding +
+ complex ideas. And, improve your connections: bond with similar +
+ folk, but also build bridges across cultural/political divides. + +
+ + We can weave a wise web. Sure, it's harder than doodling +
+ lines on a screen... + + ...but so, so worth it. + + + + + + + “The great triumphs and tragedies of history are caused, + not by people being fundamentally good or fundamentally bad, + but by people being fundamentally people.” + +
+ ~ Neil Gaiman & Terry Pratchett +
+ <3 + + + + + + +
+ + + created by +
+ NICKY CASE
+ + play my other shtuff · + + follow my tweeter + +

+ + + lots of love and thanks to +
+ MY PATREON SUPPORTERS
+ + help me make more like this! <3 +
+ + see my supporters · + + see my playtesters + +

+ + + ♫ music is + + "Friends 2018" and "Friends 2068" + by Komiku +
+ </> Crowds is + + fully open source + + +
+ + + +
+ + + + + + WIN + + + start simulation + + + reset & re-draw + + + Fan-made translations: + + + + + What the, no fan-made translations exist yet?! + + + (add your own!) + + + + + (original in English) + + + + + + + + + + +

+ A quick response to James Surowiecki's The Wisdom of Crowds +

+ +
+ + + + First off, I'm not dissing + + this book. + It's a good book, and Surowiecki was trying to tackle the same question I am: + “why do some crowds turn to madness, or wisdom?” + +

+ + Surowiecki's answer: crowds make good decisions when everybody is as independent as possible. + He gives the story of a county fair, + where the townsfolk were invited to guess the weight of an ox. + Surprisingly, the average of all their guesses was better than any one guess. + But, here's the rub: the people have to guess independently of each other. + Otherwise, + they'd be influenced by earlier incorrect guesses, + and the average answer would be highly skewed. + +

+ + But... I don't think "make everyone as independent as possible" is the full answer. + Even geniuses, who we mischaracterize as the most independent thinkers, + are deeply influenced by others. As Sir Isaac Newton said, + “If I have seen further, it is by standing on the shoulders of Giants.” + +

+ + So, which idea is correct? + Does wisdom come from thinking for yourself, or thinking with others? + The answer is: "yes". + +

+ + So that's what I'll try to explain in this explorable explanation: + how to get that sweet spot between independence and interdependence — + that is, how to get a wise crowd. + +
+ + + + +

+ What other kinds of connections are there? +

+ +
+ + For the sake of simplicity, + my simulations pretend that people can only be connected through friendships, + and that all friendships are equal. + But network scientists do consider other ways we can be connected, such as: + +
+
+ + + Directional connections. Alice is the boss of Bob, but Bob is not the boss of Alice. + Carol is the parent of Dave, but Dave is not the parent of Carol. + "Boss" & "parent" are directional relationships: + the relationship only goes one way. + In contrast, "friends" is a bidirectional relationship: + the relationship goes both ways. (well, hopefully) + +
+
+ + + Weighted connections. Elinor and Frankie are mere acquaintances. + George and Harry are Best Friends Forever. + Even though there's a "friendship" connection in both cases, the second one is stronger. + We say that these two connections have different "weights". + +
+
+ + + Just remember: all these simulations are wrong. The same way any map is "wrong". + You see the map on the left? Buildings aren't gray featureless blocks! + Words don't float above the city! However, maps are useful not despite being simplified, + but because they're simplified. Same goes for simulations, or any scientific theory. + Of course they're "wrong" — that's what makes them useful. + +
+ + + + +

+ What other kinds of contagions are there? +

+ +
+ + There are so, so many ways that network scientists can simulate "contagions"! + I picked the simplest one, for educational purposes. + But here's other ways you could do it: + +
+
+ + + Contagions with Randomness. + Being "exposed" to a contagion doesn't guarantee you'll be infected, + it only makes it more likely. + +
+
+ + + People have different contagion thresholds. + My simulations pretend that everyone has the same threshold for binge-drinking (50%) or + volunteering (25%) or misinformation (0%). + Of course, that's not true in real life, and you could make your sim reflect that. + +
+
+ + + An ecology of contagions. + What if there were multiple contagions, with different thresholds? + For example, a simple "madness" contagion and a complex "wisdom" contagion. + If someone's infected with madness, can they still be infected with wisdom? + Or vice versa? + Can someone be infected with both? + +
+
+ + + Contagions that mutate and evolve. + Ideas don't pass perfectly from one person to another the way a virus does. + Like a game of Telephone, the message gets mutated with each re-telling — + and sometimes the mutant will be more infectious than the original! + So, over time, ideas "evolve" to be more catchy, copy-able, contagious. + +
+ +
+ + + + +

+ I wanna learn more! What else can I read and/or play? +

+ +
+ + This explorable explanation was just a springboard for your curiosity, + so you can dive deeper into a vast pool of knowledge! + Here's more stuff on networks or social systems: + +

+ + + Book: + + Connected + by Nicholas Christakis and James Fowler (2009). + An accessible tour of how our networks affect our lives, for good or ill. + + Here's an excerpt: Preface & Chapter 1 + + +
+
+ + + Interactive: + + The Evolution of Trust by Nicky Case (me) (2017). + A game about the game theory of how cooperation is built... or destroyed. + +
+
+ + + Interactive: + + Parable of the Polygons by Vi Hart and Nicky Case (also me) (2014). + A story about how harmless choices can create a harmful world. + +
+
+ + + Or, if you just want to see a whole gallery of interactive edu-things, here's + + Explorable Explanations, + a hub for learning through play! + +
+ +
+ + + + + + + + + + + +

+ “virtually all [college] students reported that their friends drank more than they did.” +

+ +
+ + “Biases in the perception of drinking norms among college students” by Baer et al (1991) +
+ + + + +

+ “The Majority Illusion” +

+ +
+ + “The Majority Illusion in Social Networks” by Lerman et al (2016). +
+ Related: + The Friendship Paradox. +
+ + + +

+ “strong statistical evidence that + smoking, health, happiness, voting patterns, and cooperation levels + are all contagious” +

+ +
+ + From Nicholas Christakis and James Fowler's + wonderfully-written, layperson-accessible book, + + Connected (2009). + +
+ + + +

+ “some evidence that suicides are [contagious], too” +

+ +
+ + “Suicide Contagion and the Reporting of Suicide: Recommendations from a National Workshop” + by O'Carroll et al (1994), endorsed by the frickin' Centers for Disease Control & Prevention (CDC). +
+ + + + +

+ “some evidence that mass shootings are [contagious], too” +

+ +
+ + + “Contagion in Mass Killings and School Shootings” by Towers et al (2015). + +

+ + Also see: the + + Don't Name Them campaign, + which urges that news outlets DO NOT air mass murderers' names, manifestos, and social media feeds. + This spreads the contagion. + Instead, news outlets should focus on the victims, first responders, civilian heroes, + and the grieving, healing community. + +
+ + + + +

+ “The world's financial institutions fell for such a cascade in 2008.” +

+ +
+ + “Lemmings of Wall Street” by Cass Sunstein, is a quick, non-technical read. + Published in Oct 2008, right in the wake of the crash. +
+ + + + +

+ “the complex contagion theory.” +

+ +
+ + + “Threshold Models of Collective Behavior” by Granovetter (1978) + was the first time, as far as I know, anyone described a "complex contagion" model. + (although he didn't use that specific name) + +

+ + + “Complex Contagions and the Weakness of Long Ties” by Centola & Macy (2007) + coined the phrase "complex contagion", and + showed the important differences between that and "simple contagion". + +

+ + + “Evidence for complex contagion models of social contagion from observational data” + by Sprague & House (2017) + empirically showed that complex contagions do, in fact, exist. (at least, in the social media data they looked at) + +

+ + Finally, + + “Universal behavior in a generalized model of contagion” by Dodds & Watts (2004) + proposes a model that unifies all kinds of contagions: + simple and complex, biological and social! + +
+ + + +

+ “the possum has 13 nipples” +

+
+ arranged in a ring of 12 nipples, plus one in the middle +
+ + + +

+ “groupthink” +

+ +
+ This Orwell-inspired phrase was coined by Irving L. Janis in 1971. + + In his original article, + Janis investigates cases of groupthink, lists its causes, and — thankfully — + some possible remedies. +
+ + + + +

+ “bonding and bridging social capital” +

+ +
+ These two types of social capital — "bonding" and "bridging" — + were named by Robert Putnam in his insightful 2000 book, + + Bowling Alone. His discovery: + across almost all empirical measures of social connectiveness, + Americans are more alone than ever. + Golly. +
+ + + + +

+ “bridging social capital has a sweet spot” +

+ +
+ + “The Strength of Weak Ties” by Granovetter (1973) + showed that connections across groups helps spread simple contagions (like information), + but + + “Complex Contagions and the Weakness of Long Ties” by Centola & Macy (2007) + showed that connections across groups may not help complex contagions, + and it fact, can hurt their spread! +
+ + + + +

+ “the small world network” +

+ +
+ + The idea of the "small world" was popularized by + Travers & Milgram's 1969 experiment, + which showed that, on average, any two random people in the United States + were just six friendships apart — "six degrees of separation"! + +

+ + The small-world network got more mathematical meat on its bones with + + “Collective dynamics of small-world networks” by Watts & Strogatz (1998), + which proposed an algorithm for creating networks + with both low average path length (low degree of separation) + and high clustering (friends have lots of mutual friends) — + that is, a network that hits the sweet spot! + +

+ + You can also play with + + the visual, interactive adaptation of that paper by Bret Victor (2011). + +
+ + + + +

+ “[small world networks] describe how our neurons are connected” +

+ +
+ + “Small-world brain networks” by Bassett & Bullmore (2006). +
+ + + + +

+ “[small world networks] give rise to collective creativity” +

+ +
+ + + “Collaboration and Creativity: The Small World Problem” by Uzzi & Spiro (2005). + This paper analyzed the social network of the Broadway scene over time, + and discovered that, yup, the network's most creative when it's a "small world" network! + +
+ + + + +

+ “[small world networks] give rise to collective problem-solving” +

+ +
+ See + + “Social Physics” by MIT Professor Alex "Sandy" Pentland (2014) + for a data-based approach to collective intelligence. +
+ + + + +

+ “[small world networks] helped John F. Kennedy (barely) avoid nuclear war!” +

+ +
+ + Besides the NASA Challenger explosion, the most notorious example of groupthink + was the Bay of Pigs fiasco. + In 1961, US President John F. Kennedy and his team of advisors thought + — for some reason — + it would be a good idea to secretly invade Cuba and overthrow Fidel Castro. + They failed. + Actually, worse than failed: it led to the Cuban Missile Crisis of 1962, + the closest the world had ever been to full-scale nuclear war. + +

+ + Yup, JFK really screwed up on that one. + +

+ + But, having learnt some hard lessons from the Bay of Pigs fiasco, + JFK re-organized his team to avoid groupthink. + Among many things, he: + 1) actively encouraged people to voice criticism, + thus lowering the "contagion threshold" for alternate ideas. + And + 2) he broke his team up into sub-groups before reconvening, + which gave their group a "small world network"-like design! + Together, this arrangement allowed for a healthy diversity of opinion, + but without being too fractured — a wisdom of crowds. + +

+ + And so, with the same individuals who decided the Bay of Pigs, + but re-arranged collectively to decide on the Cuban Missile Crisis... + JFK's team was able to reach a peaceful agreement with Soviet leader Nikita Khrushchev. + The Soviets would remove their missiles from Cuba, and in return, + the US would promise not to invade Cuba again. + (and also agreed, in secret, to remove the US missiles from Turkey) + +

+ + And that's the story of how all of humanity almost died. + But a small world network saved the day! Sort of. + +

+ + You can read more about this + + on Harvard Business Review, + or from + + the original article on groupthink. + +
+ + + + +

+ “we influence [...] our friends' friends' friends!” +

+ +
+ Again, from Nicholas Christakis and James Fowler's + wonderful book, + + Connected (2009). +
+ + + +

+ “be skeptical of ideas that flatter you” +

+
+ yes, including the ideas in this explorable explanation. +
+ + + +

+ ★ Sandbox Mode ★ +

+ +
+ The keyboard shortcuts (1, 2, space, backspace) + work in all the puzzles, not just Sandbox Mode! + Seriously, you can go back to a different chapter, + and edit the simulation right there. + In fact, that's how I created all these puzzles. Have fun! +
+ + + + + + + + diff --git a/translations.txt b/translations.txt index cd85113..2600922 100644 --- a/translations.txt +++ b/translations.txt @@ -44,3 +44,4 @@ cs: Česky el: Ελληνικά fl: Pilipino ko: 한국어 +pl: Polski From 880e78978e2ed4c775980ba727152e64efccbe71 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Mateusz Sienkan Date: Mon, 13 Aug 2018 08:55:30 +0200 Subject: [PATCH 2/2] Add polish translation --- pl.html | 1078 ++++++++++++++++++++++++++----------------------------- 1 file changed, 510 insertions(+), 568 deletions(-) diff --git a/pl.html b/pl.html index 3307d30..8b7a0fb 100644 --- a/pl.html +++ b/pl.html @@ -39,8 +39,8 @@ - The Wisdom and/or Madness of Crowds - + Mądrość i/lub Szaleństwo Tłumów + @@ -48,7 +48,6 @@ - @@ -61,21 +60,21 @@ - - + + - - + + - - + + - + @@ -101,7 +100,7 @@ - + - + - +
@@ -217,7 +216,7 @@
-
loading...
+
ładowanie...
@@ -269,7 +268,7 @@ - - playing time: 30 min • by nicky case, april 2018 + - + autor: nicky case • tłumaczenie: mateusz sienkan • original in English
@@ -310,11 +308,11 @@ - loading... + ładowanie... - let's play!
+ zagrajmy!
@@ -330,27 +328,26 @@ -

- - Sir Isaac Newton was pretty sure he was a +


+ Sir Isaac Newton uważał się za bystrzaka!
- smart cookie. I mean, after inventing calculus and + Wynalazł przecież rachunek różniczkowy i teorię grawitacji,
- a theory of gravity, he should be clever enough to do + powinien więc poradzić sobie inwestując na giełdzie, prawda?
- some financial investing, right? Anyway, long story short, he + W każdym razie, mówiąc krótko, stracił 4 600 000 dolarów
- lost $4,600,000 (in today's dollars) in the nationwide + (w przeliczeniu na dzisiejsze) na szale spekulacyjnym w 1720 roku,
- speculation frenzy known as the South Sea Bubble of 1720. + znanym jako Bańka Mórz Południowych.

- As Mr. Newton later said: “I can calculate the motion of + Newton powiedział później, że
- heavenly bodies, but not the madness of people.” + “może przewidzieć ruch gwiazd, ale nie szaleństwo ludzi.” - yeah sucks for him
+ taak, trudna sprawa
 @@ -358,143 +355,140 @@
- Of course, that's not the only + Oczywiście, to nie jedyny raz, gdy
- time markets, institutions, or entire + rynki, instytucje, a nawet całe demokracje
- democracies went haywire — the madness of + wyrwały się spod kontroli — szaleństwo tłumów.
- crowds. And yet, just when you lose hope in humanity, + A jednak, gdy już zaczynasz tracić wiarę w ludzkość,
- you see citizens coordinating to rescue each other in + dostrzegasz akcje ratunkowe podczas huraganów,
- hurricanes, communities creating solutions to problems, + społeczności wspólnie znajdujące rozwiązania problemów,
- people fighting for a better world — the wisdom of crowds! + ludzi walczących o lepsze jutro — mądrość tłumów!
- But why do some crowds turn to madness, or wisdom? No theory + Ale dlaczego niektóre tłumy zwracają się ku szaleństwu lub mądrości? +
+ Żadna teoria nie może wyjaśnić wszystkiego, ale myślę,
- can explain everything, but I think a new field of study, + że nowa dziedzina nauki, network science,
- network science, can guide us! And its core idea is this: to + może przybliżyć nam odpowiedź! Jej główną ideą jest:
- understand crowds, we should look not at the individual + aby zrozumieć tłumy, powinniśmy spojrzeć nie na
- people, but at... + pojedyncze osoby, tylko... - ...their connections.
+ ...powiązania między nimi.
- Let's draw a network! - Each connection represents a friendship between two people: + Narysujmy sieć! + Każde połączenie reprezentuje przyjaźń pomiędzy dwoma osobami: - draw to connect + narysuj by połączyć - scratch to   disconnect +     przekreśl     by rozdzielić - when you're done doodling and playing around, - let's continue
+ gdy już skończysz gryzmolić i bawić się, + kontynuuj
- Now, social connections are for more than just making pretty pictures. - People look to their social connections to understand their world. - For example, people look to their peers to - find out what % of their friends (not counting themselves) are, - say, binge-drinkers. + Okej, społeczne powiązania to coś więcej, niż rysowanie ładnych obrazków. Ludzie budują swój obraz świata obserwując otaczające ich osoby. Na przykład, patrzą po swoich znajomych, aby dowiedzieć się jaki % ich przyjaciół (nie licząc ich samych) nadużywa alkoholu. - Draw/erase connections, and see what happens!
+ Rysuj/przecinaj powiązania i zobacz co się stanie!
- cool, got it + okej, rozumiem - However, networks can fool people. - Just like how the earth seems flat because we're on it, - people may get wrong ideas about society because they're in it. + Sieci mogą też oszukiwać ludzi. + Podobnie jak Ziemia wydaje się płaska, bo na niej jesteśmy, + ludzie mogą wyciągać błędne wnioski na temat społeczeństwa, ponieważ są jego częścią.
- optional extra bonus notes! ↑ + opcjonalne, dodatkowe notatki! ↑
- ↓ links and references + ↓ linki i adnotacje
- +
- For example, a 1991 study showed that - “virtually all [college] students reported that their friends drank more than they did.” - But that seems impossible! - How can that be? - Well, you're about to invent the answer yourself, by drawing a network. - It's time to... + Na przykład, badanie z 1991 roku wykazało: „niemalże wszyscy studenci twierdzą, że ich znajomi piją więcej, niż w rzeczywistości”. + Ale to wydaje się nieprawdopodobne! + Jak to możliwe? + Cóż, za chwilę sam/a odkryjesz odpowiedź, rysując sieć. Nadszedł czas by… - FOOL EVERYONE
+ OSZUKAĆ WSZYSTKICH
- PUZZLE TIME! + CZAS NA QUIZ!
- Fool everyone into thinking - the majority of their friends (50% threshold) are binge-drinkers - (even though binge-drinkers are outnumbered 2-to-1!) + Przekonaj wszystkich by myśleli, że większość ich znajomych (próg 50%) nadużywa alkoholu +
+ (mimo, że osoby nadużywające alkoholu stanowią tylko 1/3 grupy!) - FOOLED: + OSZUKANO: - out of 9 people + na 9 osób - Congrats! You manipulated a group of students into believing - in the prevalance of an incredibly unhealthy social norm! Good going! - ...uh. thanks? + Gratulacje! Zmanipulowałeś/aś grupę studentów, by uwierzyła w powszechność tej niewiarygodnie szkodliwej normy społecznej! +
+ Tak trzymaj! + ...uch, dzięki? - What you just created is called The Majority Illusion, - which also explains why people think their political views are consensus, - or why extremism seems more common than it actually is. - Madness. + To co właśnie stworzyłeś/aś nazywane jest Iluzją większości, + wyjaśnia ona również dlaczego ludzie myślą, że ich poglądy polityczne należą do większości, + lub dlaczego ekstremizm wydaje się powszechniejszy niż jest w rzeczywistości. + Szaleństwo. - But people don't just passively observe others' ideas and behaviors, - they actively copy them. - So now, let's look at something network scientists call... + Ale ludzie nie tylko pasywnie obserwują przekonania i zachowania innych, + również aktywnie je kopiują. + Okej, to teraz przyjrzyjmy się czemuś, co naukowcy nazywają… - “Contagions!”
+ „Infekcjami!”
@@ -502,369 +496,352 @@ - Let's put aside the "threshold" thing for now. - Below: we have a person with some information. - Some misinformation. "Fake news", as the cool kids say. - And every day, that person spreads the rumor, like a virus, to their friends. - And they spread it to their friends. And so on. + Odłóżmy na chwilę kwestię „progów” na bok. + Poniżej mamy osobę posiadającą pewną informację. + Nieprawdziwą informację. „Fake newsa”, jak to się teraz mówi. +
+ Każdego dnia osoba ta rozpowszechnia plotkę wśród swoich znajomych, jak wirusa. +
+ A oni rozpowszechniają ją wśród swoich znajomych. I tak dalej.
- Start the simulation!
- (p.s: you can't draw while the sim's running) + Rozpocznij symulację!
+ (nie możesz rysować podczas gdy symulacja jest uruchomiona) - Note: despite the negative name, "contagions" can be good or bad (or neutral or ambiguous). - There's strong statistical evidence that - smoking, health, happiness, voting patterns, and cooperation levels - are all "contagious" -- - and even some evidence that suicides and mass shootings are, too. + Uwaga: mimo negatywnej nazwy, „infekcje” mogą być dobre lub złe (lub neutralne lub niejasne). + Istnieją mocne statystyczne dowody, że palenie, zdrowie, szczęście, wzorce głosowania i współpraca są „zaraźliwe” — + a nawet pewne przesłanki, że samobójstwa i masowe strzelaniny również. - well that's depressing
+ cóź, to smutne
- Indeed it is. - Anyway, PUZZLE TIME! + Rzeczywiście tak jest. + W każdym razie, CZAS NA QUIZ!
- Draw a network & run the simulation, - so that everyone gets infected with the "contagion". + Narysuj sieć i uruchom symulację, + tak by każdy został „zainfekowany”.
- (new rule: you can't cut the thick connections) + (nowa zasada: nie możesz przecinać pogrubionych powiązań) - fan-flipping-tastic
+ fan-tas-tycz-nie
- This madness-spreading is called an "information cascade". - Mr. Newton fell for such a cascade in 1720. - The world's financial institutions fell for such a cascade in 2008. + Takie rozprzestrzenianie się szaleństwa nazywa się „kaskadą informacyjną”. + Newton padł ofiarą takiej kaskady w 1720 roku. Światowe instytucje finansowe padły ofiarą kaskady w 2008.

- However: this simulation is wrong. - Most ideas don't spread like viruses. - For many beliefs and behaviors, you need to be "exposed" to the contagion more than just once - in order to be "infected". - So, network scientists have come up with a new, better way to - describe how ideas/behaviors spread, and they call it... - “Complex Contagions!”
+ Jednakże: ta symulacja jest błędna. + Większość idei nie rozprzestrzenia się jak wirusy. + Na wiele wierzeń i zachowań trzeba być „wystawionym” więcej niż jeden raz, aby zostać „zainfekowanym”. + Więc naukowcy wymyślili nowy, lepszy sposób opisywania rozprzestrzeniania się idei/zachowań i nazwali go… + “Złożonymi infekcjami!”
- - Let's bring back "thresholds" and the binge-drinking example! - When you played with this the first time, people didn't change their behavior. + Wróćmy do „progów” oraz przykładu z nadużywaniem alkoholu ! + Gdy grałeś/aś pierwszy raz, ludzie nie zmieniali swojego zachowania.

- Now, let's simulate what happens if people start drinking - when 50%+ of their friends do! - Before you start the sim, ask yourself what you think should happen. + Teraz sprawdźmy co się stanie, jeśli ludzie też zaczną nadużywać alkoholu gdy więcej niż 50% ich znajomych pije za dużo! + Zanim zaczniesz symulację, zastanów się co według Ciebie powinno się wydarzyć.

- - Now, run the sim, and see what actually happens!
+ Uruchom symulację i zobacz co naprawdę się stanie!
- - Unlike our earlier "fake news" contagion, - this contagion does not spread to everyone! - The first few people get "infected", because although they're only exposed to one - binge-drinker, that binge-drinker is 50% of their friends. (yeah, they're lonely) - In contrast, the person near the end of the chain did not get "infected", - because while they were exposed to a binge-drinking friend, - they did not pass the 50%+ threshold. + W przeciwieństwie do naszego wcześniejszego zarażającego „fake newsa” , ta infekcja nie rozprzestrzenia się na każdego! + Pierwsze kilka osób zostało „zainfekowanych”, ponieważ choć są wystawieni na wpływ tylko jednego pijaka, ten pijak stanowi 50% ich znajomych. (tak, są bardzo samotni) +
+ W przeciwieństwie do nich, osoba blisko końca łańcucha nie została „zainfekowana”, bo choć została wystawiona na wpływ pijaka, to nie przekroczyła progu 50%+.
- The relative % of "infected" friends matters. - That's the difference between the complex contagion theory, - and our naive it-spreads-like-a-virus simple contagion theory. - (you could say "simple contagions" are just contagions with a "more than 0%" infection threshold) + Ten relatywny % „zainfekowanych” znajomych ma znaczenie. + To jest różnica pomiędzy teorią złożonych infekcji, a naszą naiwną rozprzestrzenia-się-jak-wirus teorią prostych infekcji. + (można uznać, że „proste infekcje są po prostu infekcjami z progiem zarażania „więcej niż 0%”)
- However, contagions aren't necessarily bad — - so enough about crowd madness, what about... - ...crowd wisdom? + Jednakże, infekcje nie muszą być złe — + więc dość już tego szaleństwa tłumu, co powiesz na… + ...mądrość tłumu? - Here, we have a person who volunteers to... I don't know, - rescue people in hurricanes, or tutor underprivileged kids in their local community, or something cool like that. - Point is, it's a "good" complex contagion. - This time, though, let's say the threshold is only 25% — - people are willing to volunteer, but only if 25% or more of their friends do so, too. - Hey, goodwill needs a bit of social encouragement. + Tutaj mamy osobę , która jako wolontariusz… no nie wiem, ratuje ludzi podczas huraganów lub udziela korepetycji dzieciom ze swojej lokalnej społeczności, czy coś takiego. + Rzecz w tym, że jest to „pozytywna” złożona infekcja. + Jednak tym razem ustalmy, że próg wynosi tylko 25% — + ludzie chętnie zostają wolontariuszami, ale tylko jeśli 25% lub więcej ich znajomych też już to robi. +
+ Hej, dobra wola wymaga trochę społecznej zachęty.

- ← Get everyone "infected" with the good vibes! + ← „Zainfekuj” wszystkich pozytywnymi wibracjami! - NOTE: Volunteering is just one of many complex contagions! - Others include: voter turnout, lifestyle habits, - challenging your beliefs, - taking time to understand an issue deeply — anything - that needs more than one "exposure". - Complex contagions aren't necessarily wise, - but being wise is a complex contagion. + Uwaga: Wolontariat jest tylko jedną z wielu złożonych infekcji! + Inne to: frekwencja wyborcza, zdrowe nawyki, kwestionowanie własnych przekonań, poświęcanie czasu na głębsze zrozumienie problemu — wszystko co potrzebuje więcej niż pojedynczej „ekspozycji”. + Złożone infekcje niekoniecznie muszą być mądre, + ale bycie mądrym jest złożoną infekcją.
- (So what's a real-life simple contagion? - Usually bits of trivia, like, "the possum has 13 nipples") + (Więc czym są prawdziwe proste infekcje? +
+ Zwykle drobnymi ciekawostkami, jak na przykład „opos ma 13 sutków”) - Now, to really show the power and weirdness of complex contagions, let's revisit... + Aby naprawdę pokazać potęgę i niesamowitość złożonych infekcji, powróćmy teraz do… - ...an earlier puzzle
+ ...wcześniejszej zagadki
- Remember this? This time, with a complex contagion , it'll be a bit tougher... + Pamiętasz to? Tym razem, dzięki złożonej infekcji, będzie trochę trudniej…
- Try to "infect" everyone with complex wisdom!
+ Spróbuj „zainfekować” złożoną mądrością każdego!
- (feel free to just hit 'start' and try as many solutions as you want) + (po prostu naciśnij 'start' i wypróbuj tyle rozwiązań ile tylko chcesz) - HOT DANG
+ O JA CIĘ KRĘCĘ
- Now, you may think that you just need to keep adding connections to spread any contagion, - "complex" or "simple", good or bad, wise or mad. - But is that really so? Well, let's revisit... + Teraz możesz myśleć, że wystarczy jedynie dodawać więcej połączeń, aby rozprzestrzenić dowolną infekcję, + „złożoną” lub „prostą”, dobrą lub złą, mądrą lub szaloną. + Ale czy na pewno? Cóż, wróćmy do… - ...another earlier puzzle
+ …innej wcześniejszej zagadki
- If you hit "start" below, the complex contagion will just spread to everyone. - No surprise there. - But now, let's do the opposite of everything we've done before: - draw a network to prevent the contagion from spreading to everyone!
+ Jeśli naciśniesz „start” poniżej, złożona infekcja po prostu rozprzestrzeni się na każdego. + Bez niespodzianek. + Ale teraz, zróbmy całkowitą odwrotność tego co robiliśmy dotychczas: + narysuj sieć tak, by zapobiec rozprzestrzenieniu się infekcji na każdego!
- You see? - While more connections will always help the spread of simple ideas, - more connections can hurt the spread of complex ideas! - (makes you wonder about the internet, hm?) - And this isn't just a theoretical problem. This can be a matter of life... + Widzisz? + Choć więcej połączeń będzie zawsze pomagać w rozprzestrzenianiu się prostych idei, + dodatkowe połączenia mogą zaszkodzić w rozprzestrzenianiu się złożonych idei! + (to sprawiło, że zastanawiasz się nad Internetem, co?) +
+ Nie jest to tylko teoretyczny problem. Może być sprawą życia… - ...or death.
+ …lub śmierci.
- - The people at NASA were smart cookies. - I mean, they'd used Newton's theories to get us to the moon. - Anyway, long story short, in 1986, - despite warnings from the engineers, - they launched the Challenger, - which blew up and killed 7 people. - The immediate cause: - it was too cold that morning. + + Ludzie w NASA byli bystrzakami. + Przecież użyli teorii Newtona by wysłać ludzi na Księżyc. + W każdym razie, krótko mówiąc, w 1986 roku, + pomimo ostrzeżeń inżynierów, + wystrzelili Challengera, + który eksplodował i zabił 7 osób. + Bezpośrednia przyczyna: + tamtego ranka było zbyt zimno.
- The less immediate cause: the managers ignored the engineers' warnings. - Why? Because of groupthink. - When a group is too closely knit, (as they tend to be at the top of institutions) - they become resistant to complex ideas that challenge their beliefs or ego. + Mniej bezpośrednia przyczyna: menadżerowie zignorowali ostrzeżenia inżynierów. + Dlaczego? Z powodu syndromu grupowego myślenia. + Gdy grupa jest zbyt ściśle związana, (a tak się dzieje w kadrach kierowniczych instytucji) + staje się odporna na złożone idee, które kwestionują ich przekonania lub ego.
- So, that's how institutions can fall to crowd madness. - But how can we "design" for crowd wisdom? - In short, two words: + W ten sposób instytucje padają ofiarą szaleństwa tłumów. + Ale jak możemy „zaprojektować” nasze tłumy na mądrość? + W skrócie, dwa słowa: - Bonding & Bridging
+ Wiązanie i pomostowanie
- ← Too few connections, and an idea can't spread. + ← Za mało połączeń, idea nie może się rozprzestrzenić.
- Too many connections, and you get groupthink.
+ Za dużo połączeń, pojawia się gromadomyślenie.
- Draw a group that hits the sweet spot: - just connected enough to spread a complex idea! + Narysuj grupę znajdując złoty środek: + wystarczająco powiązań by rozprzestrzenić złożoną ideę!
- Simple enough! - The number of connections within a group is called bonding social capital. - But what about the connections... - ...between groups? + Łatwizna! Liczba połączeń wewnątrz grupy nazywana jest wiążącym kapitałem społecznym. + Ale co z połączeniami… + ...pomiędzy grupami? - As you may have already guessed, - the number of connections between groups is called - bridging social capital. - This is important, because it helps groups break out of their insular echo chambers! -
- Build a bridge, to "infect" everyone with complex wisdom: + Jak już pewnie się domyślasz, + liczba połączeń pomiędzy grupami nazywana jest kapitałem społecznym pomostowym. + Jest to ważne, ponieważ pomaga członkom grupy otworzyć się na idee kwestionujące ich dotychczasowe przekonania. + Zbuduj most, by „zainfekować” wszystkich złożoną mądrością: - Like bonding, there's a sweet spot for bridging, too. - (extra challenge: try drawing a bridge so thick that the complex contagion - can't pass through it!) - Now that we know how to "design" connections within and between groups, let's... - ...do BOTH at the same time! + Pomostowanie również ma swój złoty środek. + (zadanie z kaktusem: spróbuj narysować most tak gruby, że złożona infekcja nie może przez niego przejść!) + Skoro już wiemy jak „projektować” powiązania wewnątrz i pomiędzy grupami, zróbmy… + ...OBYDWIE te rzeczy na raz! - FINAL PUZZLE! + FINAŁOWY QUIZ!
- Draw connections within groups (bonding) and between groups (bridging) - to spread wisdom to the whole crowd: + Narysuj połączenia wewnątrz grup (wiązanie) i pomiędzy grupami (pomostowanie) + aby rozprzestrzenić mądrość po całym tłumie: - Congrats, you've just drawn a very special kind of network! - Networks with the right mix of bonding and bridging - are profoundly important, and they're called... - “Small World Networks”
+ Gratulacje, właśnie narysowałeś/aś bardzo wyjątkowy rodzaj sieci! + Sieci z odpowiednią ilością wiązań i pomostów są nadzwyczaj ważne, nazywane są… + “Sieciami Small World”
- "Unity without uniformity". "Diversity without division". "E Pluribus Unum: out of many, one". + "Jedność bez jednolitości". "Różnorodność bez podziałów". "E Pluribus Unum: z wielu, jeden".
- No matter how it's phrased, - people across times and cultures often arrive at the same piece of wisdom: + + Niezależnie jak to sformułujemy, + ludzie na przestrzeni wieków i kultur często dochodzą do tego samego wniosku: - a healthy society needs a sweet spot of bonds within groups - and bridges between groups. + zdrowe społeczeństwo potrzebuje odpowiedniej liczby powiązań wewnątrz grup oraz pomostów pomiędzy grupami. - That is: + Czyli: - Not this... + Nie tego...
- (because ideas can't spread) + (bo idee nie mogą się rozprzestrzeniać) - nor this... + ani tego...
- (because you'll get groupthink) + (bo pojawia się groupthink) - ...but THIS: + ...tylko TEGO: - - Network scientists now have a mathematical definition for this ancient wisdom: - the small world network. - This optimal mix of bonding+bridging describes how - our neurons are connected, - fosters collective creativity - and problem-solving, - and even once helped US President John F. Kennedy (barely) avoid nuclear war! - So, yeah, small worlds are a big deal. + + Naukowcy dysponują dziś matematyczną definicją tej starożytnej mądrości: sieć small-world. + Ten optymalny miks wiązań i pomostów opisuje jak + połączone są nasze neurony, + sprzyja zbiorowej kreatywności + oraz rozwiązywaniu problemów, + a nawet pomógł kiedyś prezydentowi USA Johnowi F. Kennedy'emu uniknąć (o mały włos) wojny nuklearnej! +
+ Więc, tak, małe światy to wielka sprawa. - ok, let's wrap this up...
+ okej, podsumujmy...
- (pst... wanna know a secret?) + (pst... chcesz poznać sekret?) - Contagion: + Infekcja: - simple + prosta - complex + złożona - The Contagion's Color: + Kolor infekcji: - Select a tool... + Wybierz narzędzie... - Draw Network + Rysuj Sieć - Add Person + Dodaj Osobę - Add "Infected" + Dodaj Zainfekowanego - Drag Person + Przesuń - Delete Person + Usuń - CLEAR IT ALL + WYCZYŚĆ WSZYSTKO - (...or, use keyboard shortcuts!) + (...lub, użyj skrótów!) - [1]: Add Person     [2]: Add "Infected" + [1]: Dodaj Osobę     [2]: Dodaj Zainf.
- [Space]: Drag     [Backspace]: Delete + [Spacja]: Przesuń  [Backspace]: Usuń - +
- IN CONCLUSION: it's all about... + PODSUMOWUJĄC: w tym wszystkim chodzi o...
- Contagions & Connections + Infekcje i powiązania
- Contagions: - Like how neurons pass signals in a brain, - people pass beliefs & behaviors in a society. - Not only do we influence our friends, - we also influence our friends' friends, and even our friends' friends' friends! - (“be the change you wanna see in the world” etc etc) - But, like neurons, it's not just signals that matter, it's also... + Infekcje: + Jak neurony przekazują sygnały w mózgu, + tak ludzie przekazują wierzenia i zachowania w społeczeństwie. + Wpływamy nie tylko na naszych znajomych, ale też znajomych naszych znajomych, a nawet znajomych tych ostatnich! + Tak jak i w świecie neuronów, nie tylko sygnały mają znaczenie, ale również…
- Connections: - Too few connections and complex ideas can't spread. - Too many connections and complex ideas get crushed by groupthink. - The trick is to build a small world network, the optimal mix of - bonding and bridging: e pluribus unum. + Powiązania: + Za mało powiązań — złożone idee nie mogą się rozprzestrzeniać. + Za dużo powiązań — złożone idee zostają zdławione przez groupthink. + Sztuczka polega na tym by zbudować sieć small-world, optymalny miks powiązań i pomostów: e pluribus unum.
- (wanna make your own simulations? - check out Sandbox Mode, by clicking the (★) button below!) + (chcesz stworzyć własną symulację? + Zobacz Tryb piaskownicy, klikając przycisk (★) poniżej!)
- So, what about our question from the very beginning? - Why do some crowds turn to... + A co z pytaniem, które zadaliśmy na początku? + Dlaczego niektóre tłumy zwracają się ku…
- ...wisdom and/or madness? + ...mądrości lub szaleństwu?
@@ -942,91 +916,100 @@
- From Newton to NASA to + Od Newtona, przez NASA, po
- network science, we've covered a lot here + network science, omówiliśmy dziś wiele rzeczy.
- today. Long story short, the madness of crowds + Podsumowując, szaleństwo tłumów może być kreowane
- is not necessarily due to the individual people, but due + nie tylko przez pojedyncze osoby, ale i to w jaki sposób
- to how we're trapped in a network's sticky web. + są one uwięzione w lepkiej pajęczynie sieci społecznych.
- That does NOT mean abandoning personal responsibility, for + To nie oznacza porzucenia osobistej odpowiedzialności, +
+ jesteśmy wszak twórcami tej sieci. Ulepszaj więc swoje infekcje:
- we're also the weavers of that web. So, improve your contagions: + bądź sceptyczny/a wobec idei, które Ci schlebiają, poświęcaj czas
- be skeptical of ideas that flatter you, spend time understanding + na zrozumienie złożonych idei. Oraz ulepszaj swoje powiązania:
- complex ideas. And, improve your connections: bond with similar + buduj więzi z podobnymi do siebie, ale również mosty przez
- folk, but also build bridges across cultural/political divides. + podziały polityczne i kulturowe.
- We can weave a wise web. Sure, it's harder than doodling + Możemy utkać mądrą sieć. Oczywiście jest to trudniejsze
- lines on a screen... + niż rysowanie kresek na ekranie, ale efekty... - ...but so, so worth it. + ...są tego warte. - “The great triumphs and tragedies of history are caused, - not by people being fundamentally good or fundamentally bad, - but by people being fundamentally people.” + „Wszystkie triumfy i katastrofy tego świata ludzie powodują +
+ nie dlatego, że są z gruntu dobrzy, albo z gruntu źli, +
+ lecz dlatego, że są ludźmi.”
- ~ Neil Gaiman & Terry Pratchett + ~ Neil Gaiman i Terry Pratchett
<3 - +
- + - created by + stworzone przez
NICKY CASE
- play my other shtuff · + zobacz inne moje dzieła · - follow my tweeter - + śledź mnie na twitterze +

- lots of love and thanks to + dużo miłości i wielkie dzięki dla
- MY PATREON SUPPORTERS
+ MOICH PATRONÓW NA PATREONIE
- help me make more like this! <3 + pomóż mi zrobić więcej takich rzeczy! <3
- see my supporters · + zobacz moich patronów · - see my playtesters + zobacz testerów

+ + tłumaczenie na język polski +
+ MATEUSZ SIENKAN
+ - ♫ music is + ♫ muzyka to - "Friends 2018" and "Friends 2068" - by Komiku + "Friends 2018" i "Friends 2068" + autorstwa Komiku
- </> Crowds is + </> Mądrość i/lub Szaleństwo Tłumów jest - fully open source + w całości open source
@@ -1039,16 +1022,16 @@ - WIN + WYGRANA - start simulation + rozpocznij symulację - reset & re-draw + resetuj - Fan-made translations: + Tłumaczenia: @@ -1056,7 +1039,7 @@ What the, no fan-made translations exist yet?! - (add your own!) + (dodaj swoje!) @@ -1076,48 +1059,43 @@

- A quick response to James Surowiecki's The Wisdom of Crowds + Krótka odpowiedź na The Wisdom of Crowds Jamesa Surowieckiego

- - First off, I'm not dissing + + Zacznę od tego, że nie krytykuję - this book. - It's a good book, and Surowiecki was trying to tackle the same question I am: - “why do some crowds turn to madness, or wisdom?” + tej książki. + To dobra książka, a Surowiecki próbował odpowiedzieć na to samo pytanie co ja: “Dlaczego niektóre tłumy zwracają się ku mądrości lub szaleństwu?”

- Surowiecki's answer: crowds make good decisions when everybody is as independent as possible. - He gives the story of a county fair, - where the townsfolk were invited to guess the weight of an ox. - Surprisingly, the average of all their guesses was better than any one guess. - But, here's the rub: the people have to guess independently of each other. - Otherwise, - they'd be influenced by earlier incorrect guesses, - and the average answer would be highly skewed. + Odpowiedź Surowieckiego: tłumy podejmują dobre decyzje, gdy każdy jest tak niezależny jak to tylko możliwe. + Surowiecki podaje przykład jarmarku, na którym mieszkańcy zostali poproszeni o zgadnięcie ile waży wół. + Co okazało się bardzo zaskakujące, średnia ze wszystkich odpowiedzi była lepsza od wszystkich indywidualnych odpowiedzi. + Sęk w tym, że ludzie musieli zgadywać niezależnie od siebie. + W przeciwnym razie sugerowaliby się wcześniejszymi, niepoprawnymi odpowiedziami, a średnia zostałaby mocno wypaczona.

- But... I don't think "make everyone as independent as possible" is the full answer. - Even geniuses, who we mischaracterize as the most independent thinkers, - are deeply influenced by others. As Sir Isaac Newton said, - “If I have seen further, it is by standing on the shoulders of Giants.” + Ale… nie sądzę by „spraw by każdy był tak niezależny jak to tylko możliwe” było pełną odpowiedzią. + Nawet geniusze, których nieprawidłowo uznajemy za najbardziej niezależnych myślicieli, są pod bardzo mocnym wpływem innych. Jak powiedział Sir Isaac Newton, + „Jeśli widzę dalej, to tylko dlatego, że stoję na ramionach olbrzymów”.

- So, which idea is correct? - Does wisdom come from thinking for yourself, or thinking with others? - The answer is: "yes". + Więc która odpowiedź jest prawidłowa? + Czy mądrość pochodzi z samodzielnego myślenia, czy myślenia z innymi? + Odpowiedź brzmi: „tak”.

- So that's what I'll try to explain in this explorable explanation: - how to get that sweet spot between independence and interdependence — - that is, how to get a wise crowd. + To właśnie będę próbował wyjaśnić w tym interaktywnym przewodniku: + jak znaleźć złoty środek pomiędzy niezależnością, a współzależnością — + inaczej mówiąc, jak uzyskać mądry tłum.
@@ -1125,45 +1103,44 @@

- What other kinds of connections are there? + Czy istnieją inne rodzaje powiązań?

- For the sake of simplicity, - my simulations pretend that people can only be connected through friendships, - and that all friendships are equal. - But network scientists do consider other ways we can be connected, such as: + Dla uproszczenia, + tworząc symulacje udawałem, że ludzie mogą być połączeni jedynie przez przyjaźń, a wszystkie przyjaźnie są sobie równe. + Ale naukowcy rozpatrują również inne rodzaje powiązań, takie jak:

- Directional connections. Alice is the boss of Bob, but Bob is not the boss of Alice. - Carol is the parent of Dave, but Dave is not the parent of Carol. - "Boss" & "parent" are directional relationships: - the relationship only goes one way. - In contrast, "friends" is a bidirectional relationship: - the relationship goes both ways. (well, hopefully) + Powiązania jednokierunkowe. Alicja jest szefową Roberta, ale Robert nie jest szefem Alicji. + Karolina jest rodzicem Dawida, ale Dawid nie jest rodzicem Karoliny. + „Szef” i „rodzic” są powiązaniami jednokierunkowymi: + relacja jest jednostronna. + Natomiast „przyjaźń” to powiązanie dwukierunkowe: + relacja jest dwustronna. (cóż, mam nadzieję)

- Weighted connections. Elinor and Frankie are mere acquaintances. - George and Harry are Best Friends Forever. - Even though there's a "friendship" connection in both cases, the second one is stronger. - We say that these two connections have different "weights". + Powiązania ważone. Helena i Franciszek są tylko znajomymi. + Jurek i Henryk są najlepszymi przyjaciółmi. + + Chociaż obydwie relacje są powiązaniami tego samego typu, ta druga jest silniejsza. + Można powiedzieć, że powiązania te mają różne „wagi”.

- Just remember: all these simulations are wrong. The same way any map is "wrong". - You see the map on the left? Buildings aren't gray featureless blocks! - Words don't float above the city! However, maps are useful not despite being simplified, - but because they're simplified. Same goes for simulations, or any scientific theory. - Of course they're "wrong" — that's what makes them useful. + Pamiętaj: wszystkie te symulacje są błędne. Tak samo jak każda mapa jest „błędna”. + Widzisz mapę po lewej? Budynki nie są szarymi bryłami pozbawionymi szczegółów! + Słowa nie unoszą się nad miastami! Jednak mapy są użyteczne nie pomimo, ale dzięki temu, że są uproszczone. To samo dotyczy symulacji i każdej teorii naukowej. + Oczywiście, że są „błędne” — to czyni je przydatnymi.
@@ -1171,52 +1148,50 @@

- What other kinds of contagions are there? + Czy istnieją inne rodzaje infekcji?

- - There are so, so many ways that network scientists can simulate "contagions"! - I picked the simplest one, for educational purposes. - But here's other ways you could do it: + + Istnieje naprawdę bardzo, bardzo wiele sposobów na jakie naukowcy mogą symulować „infekcje”! + Wybrałem najprostsze w celach edukacyjnych. + Oto na jakie inne sposoby można to zrobić:

- Contagions with Randomness. - Being "exposed" to a contagion doesn't guarantee you'll be infected, - it only makes it more likely. + Infekcje z losowością. + Bycie „wystawionym” na kontakt z infekcją nie gwarantuje, że zostanie się zarażonym, staje się to tylko bardziej prawdopodobne.

- People have different contagion thresholds. - My simulations pretend that everyone has the same threshold for binge-drinking (50%) or - volunteering (25%) or misinformation (0%). - Of course, that's not true in real life, and you could make your sim reflect that. + Ludzie mający różne progi zarażenia. + Moje symulacje udają, że każdy ma te same progi dla nadużywania alkoholu (50%), działalności społecznej (25%) i dezinformacji (0%). + Oczywiście nie tak to wygląda w realnym świecie i możesz sprawić, by Twoja symulacja to odzwierciedlała.

- An ecology of contagions. - What if there were multiple contagions, with different thresholds? - For example, a simple "madness" contagion and a complex "wisdom" contagion. - If someone's infected with madness, can they still be infected with wisdom? - Or vice versa? - Can someone be infected with both? + Ekosystem infekcji. + Co gdyby było wiele infekcji, z różnymi progami zarażania? + Na przykład, prosta infekcja „szaleństwa” i złożona infekcja „mądrości”. + Jeśli ktoś jest zarażony szaleństwem, czy może zostać zarażony mądrością? + A w drugą stronę? + Czy można zostać zainfekowanym jednym i drugim?

- Contagions that mutate and evolve. - Ideas don't pass perfectly from one person to another the way a virus does. - Like a game of Telephone, the message gets mutated with each re-telling — - and sometimes the mutant will be more infectious than the original! - So, over time, ideas "evolve" to be more catchy, copy-able, contagious. + Infekcje które mutują i ewoluują. + Wierzenia i zachowania nie rozprzestrzeniają sie bezbłędnie od jednej osoby do drugiej tak jak wirus. + Tak jak w grze w głuchy telefon, wiadomości ulegają zmianom z każdym kolejnym powtórzeniem — + czasami mutant staje się bardziej zaraźliwy od oryginału! + Idee z czasem „ewoluują” i stają się bardziej atrakcyjne, kopiowalne, zaraźliwe.
@@ -1224,55 +1199,54 @@

- +

- I wanna learn more! What else can I read and/or play? + Chcę dowiedzieć się więcej! Co jeszcze warto zobaczyć?

- +
- - This explorable explanation was just a springboard for your curiosity, - so you can dive deeper into a vast pool of knowledge! - Here's more stuff on networks or social systems: + + Ten interaktywny przewodnik był tylko trampoliną dla twojej ciekawości! + Oto więcej materiałów na temat sieci i systemów społecznych:

- Book: + Książka: - Connected - by Nicholas Christakis and James Fowler (2009). - An accessible tour of how our networks affect our lives, for good or ill. + Connected, + Nicholas Christakis i James Fowler (2009). + Łatwy w odbiorze przewodnik po tym jak sieci wpływają na nasze życia, na dobre i na złe. - Here's an excerpt: Preface & Chapter 1 + Tutaj przeczytasz fragment: Przedmowa i Rozdział 1

- Interactive: - - The Evolution of Trust by Nicky Case (me) (2017). - A game about the game theory of how cooperation is built... or destroyed. + Interaktywne: + + Ewolucja Zaufania, Nicky Case (ja) (2017). + Gra o teorii gier i tym jak współpraca jest budowana… lub niszczona.

- Interactive: - - Parable of the Polygons by Vi Hart and Nicky Case (also me) (2014). - A story about how harmless choices can create a harmful world. + Interaktywne: + + Przypowieść o Kąciakach, Vi Hart i Nicky Case (również ja) (2014). + Opowieść o tym jak nieszkodliwe wybory mogą prowadzić do świata, w którym dzieje się krzywda.

- Or, if you just want to see a whole gallery of interactive edu-things, here's + Jeśli chcesz zobaczyć całą galerię interaktywnych edukacyjnych rzeczy, oto Explorable Explanations, - a hub for learning through play! + hub dla nauki przez zabawę!
@@ -1291,220 +1265,200 @@

- “virtually all [college] students reported that their friends drank more than they did.” + „Niemalże wszyscy studenci twierdzą, że ich znajomi piją więcej, niż w rzeczywistości”.

- “Biases in the perception of drinking norms among college students” by Baer et al (1991) + „Biases in the perception of drinking norms among college students”, Baer i in. (1991)

- “The Majority Illusion” + “Iluzja większości”

- “The Majority Illusion in Social Networks” by Lerman et al (2016). + „The Majority Illusion in Social Networks”, Lerman i in. (2016).
- Related: - The Friendship Paradox. + Zobacz też: + Paradoks przyjaźni.
- +

- “strong statistical evidence that - smoking, health, happiness, voting patterns, and cooperation levels - are all contagious” + „mocne statystyczne dowody, że palenie, zdrowie, szczęście, wzorce głosowania i współpraca są „zaraźliwe”

- - From Nicholas Christakis and James Fowler's - wonderfully-written, layperson-accessible book, - - Connected (2009). - + Ze świetnie napisanej i łatwej w odbiorze książki Nicholasa Christakisa i Jamesa Fowlera, + Connected (2009).

- “some evidence that suicides are [contagious], too” + „przesłanki, że samobójstwa również są zaraźliwe”

- “Suicide Contagion and the Reporting of Suicide: Recommendations from a National Workshop” - by O'Carroll et al (1994), endorsed by the frickin' Centers for Disease Control & Prevention (CDC). + „Suicide Contagion and the Reporting of Suicide: Recommendations from a National Workshop„, + O'Carroll i in. (1994), aprobowane przez Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC)

- “some evidence that mass shootings are [contagious], too” + „przesłanki, że masowe strzelaniny również są zaraźliwe”

- “Contagion in Mass Killings and School Shootings” by Towers et al (2015). + „Contagion in Mass Killings and School Shootings”, Towers i in. (2015)

- Also see: the + Zobacz też: kampania - Don't Name Them campaign, - which urges that news outlets DO NOT air mass murderers' names, manifestos, and social media feeds. - This spreads the contagion. - Instead, news outlets should focus on the victims, first responders, civilian heroes, - and the grieving, healing community. - + Don't Name Them, + która przekonuje serwisy informacyjne aby NIE publikować nazwisk, manifestów i informacji zamieszczanych w mediach społecznościowych przez morderców. + Przyczynia się to do rozprzestrzeniania infekcji. + Zamiast tego serwisy informacyjne powinny skupiać się na ofiarach, świadkach, bohaterach i rozpaczających społecznościach.

- “The world's financial institutions fell for such a cascade in 2008.” + „Światowe instytucje finansowe padły ofiarą kaskady [informacyjnej] w 2008.”

- “Lemmings of Wall Street” by Cass Sunstein, is a quick, non-technical read. - Published in Oct 2008, right in the wake of the crash. + „Lemmings of Wall Street”, autorstwa Cassa Sunsteina, to krótka i wolna od technicznego żargonu lektura. Opublikowana w październiku 2008 roku, tuż po załamaniu się rynków.

- “the complex contagion theory.” + „teoria złożonej infekcji”

- “Threshold Models of Collective Behavior” by Granovetter (1978) - was the first time, as far as I know, anyone described a "complex contagion" model. - (although he didn't use that specific name) + „Threshold Models of Collective Behavior”, Granovetter (1978) — + z tego co wiem, to pierwsza publikacja, w której opisano model „złożonej infekcji” (aczkolwiek nazwa ta nie została użyta)

- “Complex Contagions and the Weakness of Long Ties” by Centola & Macy (2007) - coined the phrase "complex contagion", and - showed the important differences between that and "simple contagion". + „Complex Contagions and the Weakness of Long Ties”, Centola i Macy (2007) + pierwsze użycie określenia „złożona infekcja” i wskazanie na istotne różnice pomiędzy złożonymi, a prostymi infekcjami.

- “Evidence for complex contagion models of social contagion from observational data” - by Sprague & House (2017) - empirically showed that complex contagions do, in fact, exist. (at least, in the social media data they looked at) + „Evidence for complex contagion models of social contagion from observational data”, Sprague i House (2017) + empirycznie udowodnili, że złożone infekcje naprawdę istnieją. (a przynajmniej w mediach społecznościowych)

- Finally, + Wreszcie, - “Universal behavior in a generalized model of contagion” by Dodds & Watts (2004) - proposes a model that unifies all kinds of contagions: - simple and complex, biological and social! + „Universal behavior in a generalized model of contagion”, Dodds i Watts (2004) zaproponowali model, który zunifikował wszystkie rodzaje infekcji: proste i złożone, biologiczne i społeczne!

- “the possum has 13 nipples” + „opos ma 13 sutków”

- arranged in a ring of 12 nipples, plus one in the middle + ułożone w pierścień z 12 sutków, plus jeden pośrodku

- “groupthink” + „groupthink” („gromadomyślenie”, „syndrom grupowego myślenia”)

- This Orwell-inspired phrase was coined by Irving L. Janis in 1971. + To zainspirowane Orwellem określenie zostało ukute przez Irving L. Janis w 1971 roku. - In his original article, - Janis investigates cases of groupthink, lists its causes, and — thankfully — - some possible remedies. + W tym artykule, + Janis bada przypadki gromadomyślenia, wylicza jego przyczyny, oraz — na szczęście — + niektóre możliwe środki zaradcze.

- “bonding and bridging social capital” + „kapitał społeczny wiążący (bonding) i pomostowy (bridging)”

- These two types of social capital — "bonding" and "bridging" — - were named by Robert Putnam in his insightful 2000 book, + Te dwa rodzaje kapitału społecznego — wiążący i pomostowy — + zostały wprowadzone przez Roberta Putnama w jego wnikliwej książce z 2000 roku, - Bowling Alone. His discovery: - across almost all empirical measures of social connectiveness, - Americans are more alone than ever. - Golly. + Samotna gra w kręgle. Jego odkrycie: + według prawie wszystkich empirycznych wskaźników, Amerykanie są bardziej samotni niż kiedykolwiek. Ojej.

- “bridging social capital has a sweet spot” + „pomostowanie również ma swój złoty środek”

- “The Strength of Weak Ties” by Granovetter (1973) - showed that connections across groups helps spread simple contagions (like information), - but + „The Strength of Weak Ties”, Granovetter (1973) wykazał, że połączenia pomiędzy grupami pomagają rozprzestrzeniać proste infekcje (takie jak informacje), ale - “Complex Contagions and the Weakness of Long Ties” by Centola & Macy (2007) - showed that connections across groups may not help complex contagions, - and it fact, can hurt their spread! + „Complex Contagions and the Weakness of Long Ties”, Centola, Macy (2007) + pokazuje, że połączenia pomiędzy grupami mogą nie pomagać złożonym infekcjom, a nawet zaszkodzić w ich rozprzestrzenianiu!

- “the small world network” + „sieć small-world”

- The idea of the "small world" was popularized by - Travers & Milgram's 1969 experiment, - which showed that, on average, any two random people in the United States - were just six friendships apart — "six degrees of separation"! + Koncepcja „małego świata” została spopularyzowana przez + eksperyment Traversa i Milgrama w 1969 roku, + który pokazał, że dowolne dwie osoby w Stanach Zjednoczonych dzieli od siebie jedynie sześć znajomości — „sześć stopni oddalenia”!

- The small-world network got more mathematical meat on its bones with + Sieć small-world uzyskała matematyczne podstawy dzięki - “Collective dynamics of small-world networks” by Watts & Strogatz (1998), - which proposed an algorithm for creating networks - with both low average path length (low degree of separation) - and high clustering (friends have lots of mutual friends) — - that is, a network that hits the sweet spot! + „Collective dynamics of small-world networks” Wattsa i Strogatza (1998), + którzy zaproponowali algorytm tworzenia sieci + z zarówno niską średnią odległością pomiędzy węzłami (mniej stopni oddalenia), + jak i wysokim klastrowaniem (znajomi mają wielu wspólnych znajomych) — + czyli sieci, które znajdują złoty środek!

- You can also play with + Możesz również pobawić się - the visual, interactive adaptation of that paper by Bret Victor (2011). + wizualną, interaktywną adaptacją tej pracy stworzoną przez Breta Victora (2011).
@@ -1512,27 +1466,25 @@

- “[small world networks] describe how our neurons are connected” + „[sieć small-world] opisuje jak połączone są nasze neurony”

- “Small-world brain networks” by Bassett & Bullmore (2006). + „Small-world brain networks”, Bassett i Bullmore (2006)

- “[small world networks] give rise to collective creativity” + „[sieć small-world] sprzyja zbiorowej kreatywności”

- “Collaboration and Creativity: The Small World Problem” by Uzzi & Spiro (2005). - This paper analyzed the social network of the Broadway scene over time, - and discovered that, yup, the network's most creative when it's a "small world" network! + „Collaboration and Creativity: The Small World Problem”, Uzzi i Spiro (2005). Ta praca analizuje jak sieci społeczne Broadway'u zmieniają się wraz z upływem czasu i odkryła, że sieć jest najbardziej kreatywna, jeśli jest siecią „small-world”!
@@ -1540,73 +1492,66 @@

- “[small world networks] give rise to collective problem-solving” + „[sieć small-world] sprzyja kolektywnemu rozwiązywaniu problemów”

- See - “Social Physics” by MIT Professor Alex "Sandy" Pentland (2014) - for a data-based approach to collective intelligence. + „Social Physics” profesora MIT Alexa "Sandy" Pentlanda (2014) – + oparte na danych podejście do kolektywnej inteligencji.

- “[small world networks] helped John F. Kennedy (barely) avoid nuclear war!” + ”[sieć small-world] pomogła prezydentowi USA Kennedy'emu uniknąć wojny”

- Besides the NASA Challenger explosion, the most notorious example of groupthink - was the Bay of Pigs fiasco. - In 1961, US President John F. Kennedy and his team of advisors thought - — for some reason — - it would be a good idea to secretly invade Cuba and overthrow Fidel Castro. - They failed. - Actually, worse than failed: it led to the Cuban Missile Crisis of 1962, - the closest the world had ever been to full-scale nuclear war. + Poza eksplozją Challengera, najbardziej znanym przykładem gromadomyślenia jest nieudana próba inwazji w Zatoce Świń. + W 1961 roku, prezydent USA John F. Kennedy, wraz ze swoim zespołem doradców, myślał — z bliżej nieznanych powodów — że dobrze byłoby potajemnie zaatakować Kubę i obalić Fidela Castro. + Nie udało się. + Tak właściwie, gorzej niż nie udało: doprowadziło to do kryzysu kubańskiego w 1962 roku, nigdy wcześniej ani później świat nie był tak blisko wojny jądrowej.

- Yup, JFK really screwed up on that one. + Taak, JFK naprawdę się wtedy nie popisał.

- But, having learnt some hard lessons from the Bay of Pigs fiasco, - JFK re-organized his team to avoid groupthink. - Among many things, he: - 1) actively encouraged people to voice criticism, - thus lowering the "contagion threshold" for alternate ideas. - And - 2) he broke his team up into sub-groups before reconvening, - which gave their group a "small world network"-like design! - Together, this arrangement allowed for a healthy diversity of opinion, - but without being too fractured — a wisdom of crowds. + Jednak po wyciągnięciu wniosków z porażki w Zatoce Świń, + JFK zreorganizował swój zespół aby zapobiec gromadomyśleniu. + Spośród wielu rzeczy: + 1) aktywnie zachęcał ludzi do wyrażania krytyki, + obniżając w ten sposób „próg zarażania” alternatywnymi pomysłami. + 2) podzielił swój zespół na podgrupy, przed ponownym połączeniem, + co nadało jego zespołowi strukturę „sieci small-world”! + Zmiany te pozwoliły na zdrową różnorodność opinii, + ale bez tworzenia podziałów — mądrość tłumu.

- And so, with the same individuals who decided the Bay of Pigs, - but re-arranged collectively to decide on the Cuban Missile Crisis... - JFK's team was able to reach a peaceful agreement with Soviet leader Nikita Khrushchev. - The Soviets would remove their missiles from Cuba, and in return, - the US would promise not to invade Cuba again. - (and also agreed, in secret, to remove the US missiles from Turkey) + No i tak, dzięki tym samym osobom, które decydowały w sprawie Zatoki Świń, + ale przeorganizowanym kolektywnie, zespół Kennedy'ego był w stanie osiągnąć pokojowe porozumienie z sowieckim przywódcą Nikitą Chruszczowem. + Sowieci usunęli swoje pociski balistyczne z Kuby, a w zamian, + Amerykanie obiecali nie najeżdżać ponownie Kuby. + (również potajemnie zgodzili się usunąć amerykańskie pociski z Turcji)

- And that's the story of how all of humanity almost died. - But a small world network saved the day! Sort of. + Jest to historia o tym, jak cała ludzkość niemal zginęła. + Ale sieć small-world uratowała dzień! Tak jakby.

- You can read more about this + Możesz przeczytać o tym więcej na - on Harvard Business Review, - or from + Harvard Business Review + lub w - the original article on groupthink. + oryginalnym artykule o gromadomyśleniu.
@@ -1614,12 +1559,11 @@

- “we influence [...] our friends' friends' friends!” + „wpływamy [...] na znajomych znajomych naszych znajomych!”

- Again, from Nicholas Christakis and James Fowler's - wonderful book, + Również ze świetnej książki Nicholasa Christakisa i Jamesa Fowlera, Connected (2009).
@@ -1627,52 +1571,50 @@

- “be skeptical of ideas that flatter you” + ”bądź sceptyczny/a wobec idei, które Ci schlebiają”

- yes, including the ideas in this explorable explanation. + Tak, włączając w to idee przedstawione w tym interaktywnym przewodniku.

- ★ Sandbox Mode ★ + ★ Tryb piaskownicy ★

- The keyboard shortcuts (1, 2, space, backspace) - work in all the puzzles, not just Sandbox Mode! - Seriously, you can go back to a different chapter, - and edit the simulation right there. - In fact, that's how I created all these puzzles. Have fun! + Skróty klawiaturowe (1, 2, spacja, backspace) + działają we wszystkich symulacjach, nie tylko w trybie piaskownicy! + Serio! Możesz wrócić do symulacji w poprzednich rozdziałach i dowolnie je zmieniać. + To w ten sposób stworzyłem wszystkie te łamigłówki. Miłej zabawy!